We gaan in gesprek met programmamanager Norbert en intermediair Cyrina
Cultuureducatie heeft meer dan ooit een plek binnen het onderwijs in Midden-Limburg. Tot die bemoedigende conclusie komen programmamanager Norbert Leurs en intermediair Cyrina van der Bolt van DOEN! - het regionale uitvoeringsprogramma van Cultuureducatie met Kwaliteit (CmK). “In CmK 4 (2025-2028) zetten we deze inspanningen voort en gaan we de aandacht ook meer richten op het voortgezet onderwijs. Het doel? ‘Cultuureducatie in het curriculum verankeren zodat het écht van betekenis wordt en kinderen helpt bij hun ontwikkeling’.”
CmK-programma verbindt cultuureducatie succesvol met het onderwijs
“Omdat cultuureducatie onmisbaar is voor de persoonlijke ontwikkeling begint de missie van RICK al op de basisschool. Samen met het onderwijs geven we cultuur de plek die ze verdient en brengen we de educatie naar een steeds hoger niveau. Met het CmK-programma DOEN! gaven cultuurpartners RICK en ECI Cultuurfabriek de afgelopen jaren als penvoerders invulling aan deze belangrijke missie.”
“En met succes”, zegt programmamanager Norbert, tevens manager Onderwijs bij RICK. “Meer dan ooit werken we ‘dialoog gestuurd’. Al pratend komen we tot de kern en stemmen we de cultuureducatie af op de wensen en de ontwikkeling van de scholen.” Collega Cyrina, cultuurcoach Nederweert bij RICK en intermediair van DOEN!, licht toe: “Voorheen werd het cultuuronderwijs nog wat nadrukkelijker van bovenaf gedicteerd. De afgelopen CmK-periode hebben we de systemen wat meer losgelaten en stond het overleg centraal. Samen met de mensen op de werkvloer hebben we bekeken wat voor de school nodig en passend is. Dat leidde tot prachtige en waardevolle projecten.”
Als voorbeeld noemt zij het speciale lesmateriaal dat muziekdocenten Susanne Willems en Rian van Houts samen ontwikkelden voor Jeelo-scholen in deze regio. “Met deze kennis van RICK kunnen leerkrachten hun muzieklessen nu zelf verrijken, verdiepen en beter laten aansluiten op het onderwijs. In twaalf projecten van zes weken leren kinderen aan de hand van belangrijke thema’s zichzelf, elkaar en de wereld beter begrijpen. Zo krijgt projectmatig onderwijs voor hen écht betekenis”, vertelt Cyrina.
De rol van vakmensen en de uitdagingen van CmK4
Als het om cultuureducatie gaat, hebben scholen grote behoefte aan vakmensen. Professionals die met hen meedenken en samen met de ICC’er (de interne cultuurcoördinator) het grote geheel in de gaten houden. Norbert en Cyrina: “Sinds 2021 werken we in onze regio met cultuurmeesters en vakdocenten+ die op school niet alleen cultuurlessen geven, maar daar ook helpen om hun kunstdiscipline de prominente plek te geven die ze verdient.” Norbert: “Nu we CmK3 hebben afgerond, merken we de effecten van hun inspanningen. Scholen zijn blij met hun inzet en begeleiding. Zij zien dat het cultuuronderwijs op de kaart komt te staan, inhoud en structuur krijgt en wordt geborgd.”
In de vierde en laatste CmK-periode, die in januari is gestart, gaat RICK als penvoerder de kar in Midden-Limburg alleen trekken. “Aan uitdagingen geen gebrek”, weet Norbert. “Scholen snakken naar structurele financiering. Daarnaast is het een flinke opgave om in deze tijd competente vakmensen te vinden. Cultuurprofessionals die flexibel kunnen meebewegen met de wensen van de basisschool op het gebied van projectmatig onderwijs.”
Cultuureducatie in het voortgezet onderwijs vernieuwen en versterken
Met het programma DOEN! richt RICK het vizier de komende jaren ook op het voortgezet onderwijs. “Ook daar liggen kansen voor innovatie. Samen met de scholen gaan we bekijken hoe we cultuureducatie vanuit CKV-perspectief beter kunnen integreren in het curriculum. Bijvoorbeeld door meer samenhang te brengen tussen de cultuurvakken of het cultuuronderwijs thematisch in te richten.”
De programmamanager kijkt met vertrouwen naar de toekomst. “Ik schiet niet meer zo snel in de stress. In de ruim veertig jaar die ik actief ben in de cultuursector zijn er altijd pieken en dalen geweest. De behoefte aan cultuur in het onderwijs is nooit verdwenen. Sterker nog: op scholen heerst nu meer dan ooit het besef dat cultuureducatie wezenlijk bijdraagt aan de ontwikkeling van kinderen.”
De kracht van kunst
Cyrina knikt instemmend: “De verhalen die wij van scholen terugkrijgen zijn prachtig. Leerkrachten zien tijdens de cultuurlessen dingen gebeuren die ze niet voor mogelijk hadden gehouden. Een verlegen jongen die bij drama over de drempel stapt en als een bloem opengaat. Of dat meisje dat moeite heeft met taal of rekenen, maar excelleert tijdens de muziekles. Kunst stimuleert op alle mogelijke manieren de ontwikkeling. Het geeft plezier, daagt je uit, zet je aan het denken en helpt om je talent te ontdekken en barrières te overwinnen. Bij elkaar van onschatbare waarde. Daar kun je niet vroeg genoeg mee beginnen.”