De omslag in denken en handelen is noodzakelijk. De subsidies voor

kunst en cultuur lopen terug, mensen maken andere bestedingskeuzes,

het cursusaanbod dat vandaag ‘in’ is, is morgen weer ‘uit’ en particuliere

aanbieders kunnen tegen lagere uurtarieven werken dan structuren zoals

Rick. Bovendien hebben harmonieën en fanfares (hafa) steeds minder

te besteden. De verleiding om andere lesaanbieders te kiezen dan de

vertrouwde kunst- en cultuurinstellingen is groot. “Bovendien was Rick van

oorsprong erg verwend”, bekent Florack. “Wij dachten altijd zelf te weten

wat de wereld nodig had op het gebied van kunst- en cultuureducatie.”

De interne gerichtheid heeft ertoe bijgedragen dat er binnen het instituut

een warme sfeer heerst, een familiegevoel. “Maar daarmee mis je wel het

ondernemerschap en de flexibiliteit. Het familiegevoel en de bevlogenheid

die daarbij hoort, zijn een goede basis en moeten we behouden.

Maar we moeten wel een slag maken naar een meer extern gerichte,

marktgeoriënteerd instituut, met docenten die ondernemerschap tonen,

kansen zien en die verwezenlijken. We juichen initiatieven van onderop

toe. Het is begrijpelijk dat medewerkers bang zijn dat de omslag mogelijk

ten koste van het familiegevoel en de vertrouwde sfeer gaat. En het is

helder dat een aantal dienstverbanden zal veranderen.”

Life cycle

Het veranderingstraject is eind 2012 met strategiesessies ingezet. Daarin werd

o.a. de huidige en toekomstige positie van Rick bepaald en gekeken naar de life

cycle van de elf disciplines die het instituut aanbiedt. “Sommige disciplines zijn

in een ontwikkelingsfase, andere hebben perspectief en groeien en komen

later in een fase van volwassenheid. Sommige kunnen zelfs op hun retour zijn.

Daar moet je afscheid van kunnen nemen. Zo hebben we alle elf disciplines

binnen Rick tegen het licht gehouden.” Een van de aanbevelingen was het

Rockplein nieuw leven in te blazen. “Komend jaar evalueren we dat en kijken

we of het levensvatbaar is en kan doorgroeien. Het Hafa-onderwijs doen we al

heel lang en de vraag is wat we moeten doen om die discipline en doelgroep

zo lang mogelijk te kunnen blijven bedienen. Dat zijn keuzes die niet alleen

financieel-economisch bepaald worden, maar ook door gemeentelijk beleid.

Heeze-Leende geeft bijvoorbeeld alleen nog subsidie op hafa-onderwijs, en

voorlopig voor de komende twee jaar.”

Nieuwe doelgroepen

Het culturele land werd nog niet vaak op deze bedrijfsmatige manier

verkend, constateert Florack naar aanleiding van gesprekken met

andere culturele instellingen. Van bedrijfsmodellen zoals de life cycle

van producten of lean management bleken maar weinig directeuren

te hebben gehoord. “Maar als je je instelling niet bedrijfsmatig voert,

geen keuzes maakt, niet efficiënt werkt of flexibel inspringt op nieuwe

ontwikkelingen en geen nieuwe doelgroepen aanspreekt, dan heb je een

probleem. Afgelopen zomer is 10% van ons soort instellingen in Nederland

omgevallen. Gegarandeerd dat er in de toekomst nog meer omvallen.”

De zorgsector en het onderwijs zijn doelgroepen waarin Rick zich sterk

wil gaan positioneren. Florack: “De samenwerking met de zorgsector

staat nog in de kinderschoenen, maar het onderwijs zit duidelijk in een

groeifase. Daar is enorm veel te doen.

"We moeten een slag maken naar een meer extern

gerichte, marktgeoriënteerde instelling, met docenten die

ondernemerschap tonen, kansen zien en die verwezenlijken”

De Provincie Limburg heeft vier miljoen euro ter beschikking gesteld aan de stichting Scholen In Een

Netwerk (SIEN). Deze stichting moet het ontwikkelen van leerlijnen voor

het basisonderwijs financieel faciliteren. De cultuurcoördinatoren van de

scholen bepalen welke programmalijnen uitgezet worden en vragen Rick

en andere instellingen om die uit te voeren met subsidie van SIEN. Het

onderwijs vraagt ons als partner aan te schuiven. Op die manier boren we

nieuwe geldstromen aan.”

Innovatieve projecten

Rick gaat ook zelf de boer op om innovatieve projecten op te zetten, o.a.

in samenwerking met de zorginstellingen Land van Horne en Proteion en

woningcorporatie Wonen Limburg. “We zien enorm veel mogelijkheden,

maar het moet wel financieel mogelijk gemaakt worden. Dus gaan we

aan de slag om nieuwe partners en geldstromen te zoeken. Dat kunnen

bijvoorbeeld woningcorporaties zijn, maar ook zorgverzekeraars. Want

creatieve arbeid vertraagt bijvoorbeeld dementieprocessen. Dat scheelt

in zorgkosten. Wat is het een zorgverzekeraar waard om in kunst- en

cultuuractiviteiten te investeren? We proberen al die partijen aan

ons te binden en te verbinden. Bedrijven kunnen op die manier hun

maatschappelijke betrokkenheid tonen.”

Zo vatte een van de docenten van Rick het plan op schildercursussen

aan te bieden in woonzorgcomplex Bruggerhof in Hunsel, dat onder de

zorg van Land van Horne valt. De inwoners van Hunsel kunnen eveneens

deelnemen. Wonen Limburg steunt het initiatief en stelt financiële

middelen ter beschikking, terwijl Land van Horne o.a. ruimte en middelen

beschikbaar stelt. Het past binnen hun doelstelling om de leefbaarheid en

het welzijn in de gemeenschap te vergroten. “Je kunt de afweging maken

of je de cursus in Bruggerhof aanbiedt of de mensen naar Rick toehaalt.

Dan zijn de bewoners er eens uit en zien ze eens hoe een schilderslokaal

eruitziet.”

Ook directe contacten met de provincie Limburg tonen interesse in dit

soort initiatieven aan. “De Provincie Limburg heeft een goed gevoel bij

kunst en cultuur. Als we als professionele kunst- en cultuurinstelling een

goed plan indienen, dan worden we geholpen.”

Kansen en bedreigingen

Bedreigingen zijn er ook voor Rick genoeg. De gemeente Asten

subsidieert niet meer, behalve hafa-onderwijs. De gemeente Someren

maakte onlangs bekend vanaf schooljaar 2014-2015 over te stappen naar

een particuliere instelling. Gelukkig voor de continuïteit van Rick hebben

Floracks voorgangers met alle gemeenten in het verzorgingsgebied

convenanten gesloten waarin de afbouw van diensten financieel

geregeld is. De gemeente Someren betaalt in een periode van drie jaar

150% van de laatste genoten subsidie aan reorganisatiekosten, in totaal

300.000 euro. “De overstap van Someren betekent 12% minder lesuren

voor onze docenten. Er zullen deeltijdontslagen vallen en we zullen onze

overheadkosten anders moeten organiseren.”

Florack vindt het zorgelijk dat gemeenten om kosten te besparen

overstappen naar particuliere instellingen, waar bij kwaliteit en continuïteit

op zijn minst vraagtekens gezet kunnen worden. “Ze werken weliswaar met

afgestudeerde jonge musici, maar die zijn vaak niet specifiek lesbevoegd.

Wij werken met vaste dienstverbanden, zij met zzp’ers. Ze kunnen veel

lagere tarieven hanteren dan wij. Onze efficiencyslag is noodzakelijk om

onze tarieven ook omlaag te brengen. Binnen twee jaar zijn we zover.”

Ondertussen zijn er ook successen te melden. In Cranendonck zijn

plannen om in de kern Budel naast hafa, zang en toneel het gehele kunsten

cultuurpakket van Rick in gemeenschapscentrum de Borgh aan te

bieden. Er zijn gesprekken gevoerd met de gemeente Cranendonck en

de beheerder van de Borgh, die het gebouw wil aanpassen voor kunst- en

cultuureducatie. “We willen graag samenwerken en ze uitnodigen om in

Weert een kijkje te nemen hoe wij het facilitair geregeld hebben.”

Ook met de LVO, de koepel van het voortgezet onderwijs in de regio,

worden gesprekken gevoerd over de buitenschoolse activiteiten die

samen opgepakt kunnen worden. De scholen gaan vaste lesblokken

van ’s ochtends negen tot ’s middags drie invoeren. Leerlingen zijn

daardoor in staat op vaste tijden kunst- en cultuureducatie te volgen. De

kunstcoördinatoren van het voortgezet onderwijs worden nauw bij het

proces betrokken. “Bij het Kwadrant hebben we inmiddels een kunst- en

cultuurproject opgestart voor 52 klassen. Een project van 125.000 euro,

waar o.a. Wonen Limburg en landelijke fondsen in participeren. Dat is weer

mooie werkgelegenheid. Want we willen geen makelaar in kunsteducatie

zijn of regievoerder met alleen maar zzp’ers op afroep. We zijn een instituut

dat staat voor kwalitatief goed kunst- en cultuuronderwijs op de korte en

lange termijn. Met een grote groep vaste kerndocenten en een flexibele

schil eromheen. We moeten in staat zijn ons steeds aan te passen. Dat

moet een natuurlijk geaccepteerd feit zijn.”

Laatste nieuws Rick

Rick en Myouthic, de kunst en cultuurinstelling voor de gemeenten Echt-

Susteren, Maasgouw, Leudal en Peel en Maas, hebben besloten intensief te gaan

samenwerken.De Hafa-activiteiten van beide werkgebieden worden samengebracht.

Voor de doelgroep onderwijs worden het instituten complementair, waarbij Myouthic

het netwerk levert en Rick de inhoud. Alle producten van Rick die Myouthic niet in

haar pakket heeft, worden vanuit de samenwerking in de genoemde gemeentes

aangeboden. In de loop van 2014 zal dit voornemen van intensieve samenwerking

worden uitgewerkt en worden uitgevoerd.