Toen hij in 2014 cultuurwethouder werd in Weert, begon hij aan een missie. Geert Gabriëls (41) vindt dat iedereen het recht heeft om met kunst in aanraking te komen. En al helemaal in deze verwarrende coronatijd. In een ontwapenend gesprek vertelt de bestuurder over zijn geesteskind: de liefde voor cultuur. En de rol en impact van RICK om kunst en cultuur zo breed mogelijk toegankelijk te maken.
Hoe vrolijk en energiek hij het leven ook tegemoet treedt, diep van binnen is Geert Gabriëls een denker. “Mijn gedachten staan geen moment stil”, bekent hij. In de natuur komt het brein tot rust. Maar ook kunst biedt de cultuurwethouder van Weert de broodnodige afleiding. “Een mooi muziekstuk. Een goed boek. Een film die me aan het denken zet. Maar bijvoorbeeld ook een bezoekje aan het Zuilenkabinet, de werken van street-artists onder de Boshoverbrug. Kunst dwingt mijn brein om even aan de werkelijkheid te ontsnappen en in het moment te komen. Daarna zie ik de dingen vaak veel scherper. Dan weet ik ineens wat ik wel of niet wil. Of wie ik morgen beslist even moet bellen. Dat doet kunst met mij.”
Guilty pleasure
Een van de spaarzame hoogtepunten van 2020 beleefde Geert Gabriëls op zondag 20 september tijdens Cultureel Lint, de traditionele opening van het culturele seizoen in Weert. Het was het eerste evenement dat door kon gaan na de uitbraak van het coronavirus in maart. “Je voelde het bruisen in de stad. Ik zag de blijdschap op de gezichten. Mensen konden elkaar eindelijk weer ontmoeten. Zich laten inspireren, verwonderen, ontroeren. Dat is wat kunst doet. Het brengt mensen tot elkaar en in vervoering.”
En daar is zóveel behoefte aan, zo vervolgt hij . “We leven in een tijd dat alles meetbaar moet zijn. Maar de dingen die ons geluk bepalen zijn niet in cijfers uit te drukken. Een mooie zangstem. Een prachtig theaterstuk. Dans. Opera. Percussie, noem het maar op. Maar ook onze cultuurhistorie en onze volkscultuur; de kleurrijke Vastelaovend, onze dialectmuziek en de stadskermis. Cultuur heeft zoveel verschijningsvormen. Tijdens Cultureel Lint kwamen ze vaak samen in prachtige combinaties. Het was puur genieten geblazen, zeker voor iemand met een brede smaak zoals ik.”
Zoals elke kunstliefhebber heeft ook de cultuurwethouder van Weert een guilty pleasure. “Ik durf het bijna niet te zeggen, maar ik ben weg van Enya. Sprookjesachtige new-wave pop. Mijn man Roy heeft liever dat ik deze muziek alleen in de winter draai, ik vind het heerlijk. De keltische, zweverige klanken van Enya laten me zwelgen in verbeeldingskracht. Hoe gaaf is dát, denk ik wel eens. Dat je als creatieve geest iets kunt maken waar je andere mensen eindeloos van kunt laten genieten. Wát dat dan ook is.”
Cultuur als mensenrecht
Zeker in deze uitzonderlijke tijd, waarin het economische en sociaal-culturele leven tot stilstand is gekomen, blijkt hoe groot de behoefte aan kunst is. Hoe leeg het bestaan wordt zonder ontmoeting en culturele prikkels. “Cultuur is een groot goed en absoluut geen vanzelfsprekendheid”, zegt de wethouder. “Zonder makers van kunst valt er namelijk bar weinig te genieten. Het is niet voor niets dat we hier in Weert afgelopen jaren zoveel geïnvesteerd hebben in cultuur. En dat betaalt zich ook terug. Voordat het coronavirus uitbrak, zag je de bezoekersaantallen van het Munttheater en het muziekcentrum groeien. De cultuursector bloeide. De Bosuil wordt inmiddels erkend als een van de beste poppodia in Nederland. Maar weinig mensen weten dat. Daar mogen we trots op zijn”, stelt de stadsbestuurder van Weert Lokaal die zijn culturele missie komend voorjaar graag in Den Haag als Kamerlid van Groen Links wil voortzetten.
Geert Gabriëls beschouwt cultuur als een mensenrecht. Net als het recht op voedsel of goed onderwijs. “Jong en oud, blank of zwart en arm of rijk: iedereen moet kunnen genieten van kunst. Dat betekent dat ook in Weert alles erop gericht moet zijn om cultuur via educatie voor een breed publiek toegankelijk te maken en houden.” En dat gebeurt ook. In deze wijde regio zorgt RICK ervoor dat zoveel mogelijk mensen in aanraking kunnen met kunst en cultuur. En dat gebeurt op verschillende manieren. “Via een omvangrijk cursusaanbod biedt RICK mensen de kans hun talent te ontdekken en ontwikkelen en hun culturele horizon te verbreden. Hoe mooi is dát! Daarnaast zet RICK kunst en cultuur in als middel om de verbinding te leggen met de samenleving en aandacht te vragen voor belangrijke thema’s. Denk bijvoorbeeld aan ouderen met dementie. Wat met taal niet lukt, lukt met muziek of theater vaak wel. Maar ook met het onderwijs in deze regio slaat RICK bruggen. Professionele cultuurcoaches begeleiden docenten om de cultuureducatie voor hun leerlingen naar een hoger niveau te tillen. Oftewel: deskundigheidsbevordering als diepte-investering in de kwaliteit van het cultuuronderwijs. Het moge duidelijk zijn. RICK raakt op verschillende manieren. Als erkend kennisinstituut zorgt het voor kwaliteit en continuïteit en staat het aan de basis van de culturele infrastructuur in deze regio. Die kennis moeten we koesteren en verder uitbouwen.”
Maak je eigen geluk
Zeker in deze bizarre en verwarrende coronatijd gunt de cultuurwethouder iedereen een aanraking met kunst. “Ons leven heeft te lang eenzijdig in het teken gestaan van consumeren. Lekker uit eten, nieuwe kleren kopen, op vakantie gaan. Natuurlijk is dat heerlijk en ook belangrijk. Maar het heeft er wel voor gezorgd dat we zijn vergeten om creatief te zijn en zelf ons geluk te maken. Niet alles is economie, er is meer. Ga straks, als de deze crisis voorbij is, niet alleen naar een restaurant, maar ook een keer naar het theater of museum. Maak je eigen geluk. Vul naast je maag ook regelmatig je brein. Geloof me: je weet niet wat je overkomt.”